İnme Hastasında Robotik Tedavi
Robotik fizik tedavi sistemleri uluslararası platformda daha çok robotik rehabilitasyon şeklinde tanımlanmaktadır. Ülkemizde ise fizik tedavi ve rehabilitasyon branşının halk arasında bilinirliği daha çok kısaca fizik tedavi şeklinde olduğu için robotik fizik tedavi terimi daha çok kullanılmaktadır. Özellikle yürüme yeteneği, el-kol kullanım kabiliyeti ve ince el becerilerinin yeniden kazanılmasında oldukça etkili bir tedavi yöntemidir.
Robotik fizik tedavi sistemleri hastanın mümkün olduğunca hızlı ve doğru biçimde hareketlerini geri kazanmasını sağlamayı amaçlar. Bu sistemleri iki başlıkta toplayabiliriz:
- Erken dönem dik durma ve pasif yürüme
- İleri dönem aktif yardımlı ve kademeli bağımsız yürüme
Erken dönem dik durma ve pasif yürüme
Bu dönemde robotik yürüme destekli yatak Erigo Pro kullanılabilir.Hastanın vital bulguları stabilleştiği (normale döndüğü) andan itibaren en erken şekilde robotik yatağa başlanır. İnme, beyin hasarı, Alzheimer hastalığı, Parkinson hastalığı, boyun ve bel bölgesinde omirilik felci, Geriartrik hastalıklar(yaşlılığa bağlı hareketsizlik), Ortopedik ayağa kalkma yürüme problemleri, Uzun süre yatağa bağımlı kalma yürüme problemleri, Uzun süre yatağa bağımlı kalma sonrası yeniden yürüme eğitimi gibi sebeplerde tedavi olarak robotik yürüme destekli yatak kullanılabilir.
Neden robotik yürüme destekli yatak ?
Dik durma
Yürüme kabiliyetinin korunması veya hızlıca yeniden kazanılması
Eklemlerde sertlik ve kısıtlılık gelişmesini önlemek
İleri dönem aktif yardımlı ve kademeli bağımsız yürüme
Robotik yürüme çalışmalarının bir sonraki evresi aktif yardımlı ve sanal gerçeklikle güçlendirilmiş gelişmiş yürüme robotu ile devam ettirilir. Dünyada ve ülkemizde en yaygın olarak kullanılan robotik yürüme cihazı LOKOMAT’dır.
- Hasta yürüme bandı üzerinde askıya alınarak ayakta dik şekilde pozisyon aldırılıp robota bağlanmaktadır.
- Vücut ağırlığının cihaz tarafından hangi oranda azaltılacağına ve yürümeye cihazın hangi oranda katkı sağlayacağını ayarlanmaktadır.
- Hasta yürüme bandı üzerinde doğal yürüme şekline uygun yürütülmektedir.
Kimler robotik yürüme cihazı lokomatı kullanabilir ?
-İnme – Felç (beyin kanaması ya da beyin damar tıkanıklığı ile)
-Beyin hasarı
-Omurilik yaralanmaları
-Multipl Skleroz
-Denge bozukluğu ve düşme riski olan hastalar
-Ortopedik yürüme problemleri
-Yaşlılığa bağlı yürüme problemleri
El Kol Robotu
El kol robotu kaybedilen kabiliyetlerin hızlıca kazanılması amacı ile hasta oturma pozisyonuna gelebildiği ilk günlerde kullanılmaya başlanır. Beynin kullanmadığı doku ile ilgili “KULLAN ya da KAYBET” prensibinin devreye girerek beynin hasarlı yerinin çalıştırdığı el kol kullanımını unutması veya yok sayması önlenmeye çalışılır. Kaybedilmiş el kol becerilerinin normale en yakın yöntemle yeniden kullanılmasının öğretilmesi amacı ile sanal gerçeklikle güçlendirilmiş el kol robotları iyileşme sürecine çok büyük fayda sağlamaktadır.
Kimler El Kol Robotunu Kullanabilir ?
- İnme - felç sonrasında gelişen el-kol kullanım güçlüğü
- Beyin Hasarı
- Omurilik Yaralanması
- Parkinson Hastalığı
- Multipl Skleroz
- Sinir hasarına bağlı el ve kol kullanım güçlüğü
- Ortopedik el ve kol problemleri
Uzay Yürüyüşü: Alter-G
Hastanın yerçekimine karşı yükünü azaltıcı bir sistemdir.Hastanın ağırlığının %80 ine kadar kısmı alınabilmektedir.Ay yürüyüşüne denmektedir. Eklemlerde minimal yük ile kademeli yüklenme sağlar. Hastanın gücünü koruması ve yeniden kazanmasını sağlar. Motor öğrenmenin gerçekleşmesinde en önemli unsurlardan biri de sık tekrar yani daha fazla egzersizdir.
Kimler Uzay Yürüyüşü cihazını kullanabilir ?
- Ön çapraz bağ ,menisküs operasyonu sonrası
- Diz protezi ameliyatı sonrası
- Sporcu antrenmanı
- Yürüme eğitimi (nörolojik ya da ortopedik hastalıklarda)
- Geriartrik (ileri yaşlı hastalarda yürüme ve denge eğitimi)
- Kas güçsüzlüğü (ortopedik veya nörolojik hasalık kökenli)
- Obezite ve kilo verme amaçlı eklem koruyucu egzersiz
Denge Bozukluğu Rehabilitasyonu
Hasta ayakları ile bastığı iki ayrı platform üzerinde yükünü eşit miktarlarda sağa ve sola vererek dengede durmaya çalışmaktadır.Bilgisayar yardımı ile kişiye özel ayarlanabilen sanal gerçeklik oyunlar ile görsel duyu girdisiyle vücudunu istenilen pozisyonlarda hareket ettirmeye çalışmaktadır. Sağlıklıyken farkına bile varmayız, ancak denge basit bir beceri değildir.
Merkezi sinir sistemimiz vücudumuzu dengede tutabilmesi için beyin, beyincik, omurilik ve organlara giden sinirler sağlam olmalıdır. Dengenin bozulması yürümeyi zorlaştırdığı gibi düşme riskini de arttırır. Dengeyi iyileştirmek için kişiye özel yapılandırılmış bilgisayar destekli denge eğitimi gibi tedavi uygulamaları yapılır.
Hazırlayan: Fizyoterapist Gürsel KARABIYIK
